Historia.

Historia pszczelarstwa na terenie Południowego Podlasia

Pszczoły były od zawsze. Pierwsze kwiaty na ziemi zapylane przez zwierzęta pojawiły się przed mniej więcej 140 milionami lat. Najstarsze znane dotychczas kopalne pszczoły pochodzą z bursztynu bałtyckiego i liczą około 40 milionów lat. Z powyższego wynika, że owady te żyły i miały się dobrze jeszcze na długo przed pojawieniem się człowieka.

Pszczelarstwo jest nie tylko zawodem i źródłem utrzymania, lecz również życiową pasją oraz realizacją osobistych zamiłowań i zainteresowań. Historia pszczelarstwa pokazuje, że towarzyszy ono mieszkańcom naszego terenu od kilkuset, a nawet tysięcy lat.

Ogromne zasługi dla rozwoju pszczelarstwa wniósł nasz rodak, Podlasiak Kazimierz Lewicki żyjący w latach 1847-1902. Urodził się w Starej Bordziłówce, w powiecie Biała Podlaska. Szkołę przyklasztorną kończył w Leśnej Podlaskiej, a następnie osiedlił się w majątku Ławki koło Łukowa, gdzie założył wzorcową pasiekę znaną w całej Polsce. Był jednym z pierwszych konstruktorów ula ramowego. Tworzył Muzeum Pszczelarstwa w Warszawie jako ośrodek dydaktyczno-badawczy. Był autorem wielu czasopism i książek o tematyce pszczelarskiej.

Na terenie powiatu w roku 1938 znajdowało się około 380 pasiek z liczbą około 3000 uli. Powszechnie stosowano ule ramkowe, ale stopniowo wprowadzano także ule nadstawkowe. Większość ówczesnych pszczelarzy należała do sekcji pszczelniczo-ogrodniczej przy Okręgowym Towarzystwie Organizacji i Kółek Rolniczych w Białej Podlaskiej, należeli również do Towarzystwa Pszczelarskiego w Lublinie. Umożliwiało to pszczelarzom zakup cukru po zaniżonych cenach, dopłaty na drewno do budowy uli oraz korzystanie z fachowych porad. W miastach Białej Podlaskiej, Janowie Podlaskim i Terespolu pszczelnictwo w tym czasie rozwijało się słabo. Natomiast w 21 gminach sytuacja wglądała bardzo różnie i tak w poszczególnych gminach było od 19 uli w Łomazach do 370 uli w Tucznej.

Dnia 24 kwietnia 1957 roku z inicjatywy pszczelarzy powołano Powiatowy Związek Pszczelarzy w Białej Podlaskiej, którego prezesem został p. Władysław Kurowski, a następnie był Bohdan Sebastianiuk. Do podstawowych zadań zarządu należało szkolenie pszczelarzy. Chętnych do szkolenia było dużo, jednak brak publicznych środków transportu utrudniał dojazd na spotkania. Było to przyczyną powstawania mniejszych jednostek organizacyjnych, którymi były koła pszczelarskie zakładane w siedzibach gmin.

W 1975 roku powstało województwo bialskopodlaskie. W związku z tym w Białej Podlaskiej powstał Wojewódzki Związek Pszczelarzy. W okresie tym pszczelarstwo rozwijało się dobrze. W roku 1983 do związku należało 35 kół, 2654 członków posiadających łącznie 41864 rodziny pszczele. Na etatach zatrudnionych było 3 pracowników. Dążąc do poprawy stanu pszczelarstwa, unowocześniania gospodarki pasiecznej, zwiększania poziomu wiedzy i umiejętności fachowej pszczelarzy związek organizował kursy mistrzowskie, szkolenia i seminaria. Prowadził także skup miodu i wosku oraz rozprowadzał cukier dla pszczół po niższych cenach. Stosowano również dopłaty za uprawę roślin miododajnych. W latach 80-tych pasieki atakowane były przez dotychczas nieznanego pasożyta na terenie Polski roztocza Varroa destruktor, spowodował on spadek pogłowia pszczół na naszym terenie o około 50%.

Na odrębne omówienie zasługuje praca zmarłego w 1999 roku wieloletniego prezesa Wojewódzkiego Związku Pszczelarskiego dr. Waleriana Maksymiuka. Jest on, obok wymienionego wcześniej Kazimierza Lewickiego, drugą ważną postacią w dziejach bialskopodlaskiego pszczelarstwa. Był on autorem wielu naukowych publikacji pszczelarskich, konstruktorem wielonadstawkowego ula o ramce 360 x 300 i ramce nadstawkowej 360 x 145 z zastosowaniem izolatora. Był inicjatorem i wielkim autorytetem ekologicznego pszczelarstwa na Podlasiu. Wspólnie z innymi zapaleńcami był współzałożycielem Podlaskiego Proekologicznego Koło Pszczelarzy w Białej Podlaskiej, które nadal prężnie realizuje wytyczone działania.

Doświadczenia naukowe, teoretyczne i praktyczne związane z pszczelarstwem dr Maksymiuk wykorzystał organizując od 1977 roku wzorcową pasiekę w Roskoszy, która później została przeniesiona do WOPR w Grabanowie. Pasieka ta i jej pracownicy do chwili obecnej zajmują się promowaniem pszczelarstwa w północnej Lubelszczyźnie, a nawet szerzej. Praca szkoleniowa pszczelarzy, edukacja pro pszczelarska młodzieży szkolnej, praca hodowlana zasługują na szczególne uznanie.

Wraz z reformą administracyjną w 1999 roku na bazie Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy powstał Związek Pszczelarzy Podlasie z prezesem Kazimierzem Brudkowskim i jego zastępcą Józefem Garbarczykiem. Swoją działalnością obejmuje teren byłego województwa, zrzesza 15 gminnych kół, 226 członków, którzy posiadają 5945 rodzin pszczelich. Związek Pszczelarzy Podlasie jest członkiem Polskiego Związku Pszczelarzy w Warszawie. Kolejnym prezesem był pan Marian Kamiński.

Aktualnie Prezesem dziewięcioosobowego Zarządu jest pan Piotr Pieńko. Na podkreślenie zasługuje fakt, że cały zarząd pracuje społecznie. Duży nacisk zarząd kładzie na szkolenie pszczelarzy, zarówno wewnętrzne jak i wyjazdowe. Obecnie do Związku Pszczelarzy Podlasie należy 302 członków stałych i 1 honorowy, zrzeszonych w 15 kołach (271 mężczyzn i 31 kobiet), którzy łącznie posiadają 9345 rodzin pszczelich.

Są to:

Koła nr 1 i nr 2 w Terespolu

Gminne Koła Pszczelarzy w: Jabłoniu, Kąkolewnicy, Konstantynowie, Komarówce Podlaskiej, Łomazach, Platerowie, Piszczacu, Rokitnie, Ulanie Majoracie.

Pszczelarzem mającym największą pasiekę na naszym terenie jest Pan Marian Kamiński, który posiada ponad 1000 rojów pszczół.

Na rok 2012 zostało złożonych 5 wniosków do Agencji Rynku Rolnego w Warszawie, z prośbą o dofinansowanie działalności statutowej związku. Otrzymaliśmy środki finansowe na szkolenie pszczelarzy, zakup matek pszczelich i odkładów, leków od warrozy, sprzętu pszczelarskiego i zakup przyczepek do przewozu uli. Łącznie otrzymaliśmy dofinansowanie w kwocie 202 613 zł i jest to najwyższa uzyskana kwota od czasu wejścia do Unii Europejskiej. Członkiem zarządu od kilku kadencji jest pan Piotr Chybowski. W czasie wyjazdu na Święto Pszczelarzy w Olsztynie zginął w wypadku drogowym zasłużony pszczelarz pan Czesław Olesiejuk.

Historia pszczelarstwa na terenie byłego województwa bialskopodlaskiego pokazuje ogromne zaangażowanie pszczelarzy w poznanie życia i zwyczajów pszczół oraz jak najlepsze prowadzenie pasieki. Miejmy nadzieję, że dzięki usilnym staraniom wszystkich ludzi, którzy mogą pomóc pszczoły nadal będą żyły i służyły następnym pokoleniom. Warto przypomnieć, że ponad 40% światowych zasobów żywnościowych rodzi się w wyniku zapylania roślin przez pszczoły ? to naukowo dowiedziony fakt, a stwierdzenie Alberta Einsteina mówiące, że gdy zginie ostatnia pszczoła ludzkości pozostaną 4 lata życia, nie jest czczym aforyzmem, lecz groźną przestrogą, z której najwyższa pora zdać sobie sprawę.

Znaczenie pszczół polega głównie na zapylaniu roślin, ale również na przynoszeniu życiodajnego i leczniczego pyłku pszczelego przerabianego na pierzgę, produkcji eliksiru młodości, czyli mleczka pszczelego, zbawiennego w leczeniu reumatyzmu i innych chorób jadu pszczelnego.